Vlaanderen voorziet vanaf 2026 een zorgvuldigheidsplicht voor aannemers in strijd tegen illegale tewerkstelling
Aannemers en professionele opdrachtgevers worden, in het kader van de strijd tegen illegale tewerkstelling, voortaan verplicht om bepaalde documenten en gegevens op te vragen bij hun onderaannemers.
Deze zorgvuldigheidsplicht wordt in eerste instantie beperkt tot enkele risicosectoren: bouw, schoonmaak, vleessector en koeriersdiensten.
De maatregel wordt uiterlijk op 1 januari 2026 van kracht, met een gedoogperiode van zes maanden.
Gepaste zorgvuldigheid
De Vlaamse overheid wil de ketenaansprakelijkheid optimaliseren en constructies die illegale tewerkstelling faciliteren aanpakken. Door een duidelijke zorgvuldigheidsplicht in te voeren, wordt de verantwoordelijkheid van de aannemer explicieter en controleerbaarder.
Naast de schriftelijke verklaring waarin de rechtstreekse onderaannemer bevestigt dat hij geen illegaal verblijvende buitenlanders tewerkstelt of zal tewerkstellen, moet de aannemer ook een “gepaste zorgvuldigheid” aan de dag leggen om illegale tewerkstelling te voorkomen.
Deze zorgvuldigheidsplicht geldt bij uitbreiding ook voor de relatie tussen professionele opdrachtgevers en een rechtstreekse aannemer, met uitzondering van de natuurlijke persoon die opdrachtgever is voor een werk in de privésfeer.
Concreet moet de aannemer, om strafrechtelijke aansprakelijkheid te vermijden, vanaf 1 januari 2026 kunnen aantonen dat de volgende gegevens werden opgevraagd bij de rechtstreekse onderaannemer:
- de identificatie- en de contactgegevens van de rechtstreekse onderaannemer;
- de persoonlijke gegevens, de gegevens over de verblijfsrechtelijke situatie en de gegevens over de tewerkstelling van de buitenlandse werknemers en buitenlandse zelfstandigen van de rechtstreekse onderaannemer.
Als de rechtstreekse onderaannemer de gegevens niet aanlevert, dient de aannemer de aanvraag te herhalen. Gaat de onderaannemer dan nog niet in op het verzoek om deze informatie aan te brengen, dan moet de aannemer de sociaalrechtelijke inspecteurs daarvan onmiddellijk op de hoogte brengen.
Er wordt voorzien in een meldloket waar ondernemingen op eenvoudige wijze aan de Vlaamse sociale inspectie kunnen melden dat de gevraagde gegevens bij de rechtstreekse (onder)aannemer ontbreken.
Indien bij een controle een illegale tewerkstelling wordt vastgesteld en de (onder)aannemer deze verplichtingen niet heeft nageleefd, dan zal hij strafrechtelijk gesanctioneerd worden. Deze strafrechtelijke sanctionering gebeurt ook wanneer de aannemer en de onderaannemer, hoewel zij de zorgvuldigheidsplicht hebben nageleefd, voorafgaand aan de inbreuk, op de hoogte waren van de illegale tewerkstelling.
Voorlopig enkel voor bepaalde risicosectoren
Het toepassingsgebied van de zorgvuldigheidsplicht werd in overeenstemming gebracht met het federale kader van de aangifte van werken, met uitzondering van de bewakingssector. Het betreft dus:
- de werken in onroerende staat, inclusief de schoonmaaksector;
- de levering van stortklaar beton;
- de bedrijven die bepaalde activiteiten uitoefenen in de vleessector.
De uitzonderingen die van toepassing zijn bij de aangifte van werken, gelden ook voor de zorgvuldigheidsplicht. Dit betekent dat voor de werken in onroerende staat, inclusief de schoonmaaksector, ook de grensbedragen voor de aangifte van werken van toepassing zijn.
De zorgvuldigheidsplicht is dus niet van toepassing indien:
- de werken minder dan 30.000 EUR (excl. btw) bedragen en worden uitgevoerd door een aannemer zonder onderaannemer, of;
- de werken minder dan 5.000 EUR (excl. btw) bedragen en er slechts één onderaannemer is.
Bij uitbreiding worden ook koeriersdiensten (de diensten van pakketbezorgers in opdracht van postdiensten) onderworpen aan de zorgvuldigheidsplicht. Het gaat ter verduidelijking niet om elke winkel die een beroep doet op een postdienst voor het leveren van pakketten, maar enkel om de postdiensten (bijvoorbeeld PostNL of BPost) die een beroep doen op pakketbezorgers in onderaanneming. Zij zullen de gegevens moeten laten aanbrengen door hun rechtstreekse onderaannemer, zijnde de pakketbezorger.
Wat betekent dit voor jou?
Ben je als (intermediaire) aannemer of professionele opdrachtgever actief in een risicosector, dan is het belangrijk om jouw processen hierop af te stemmen.
Zorg dat je tijdig de juiste documenten opvraagt bij de rechtstreekse onderaannemer(s) en deze goed bewaart, zodat je jouw aansprakelijkheid kunt beperken.
Bron :
- Decreet van 27 juni 2025 tot wijziging van artikel 12/3 en 12/4 van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers en artikel 13/6 van het decreet houdende sociaalrechtelijk toezicht van 30 april 2004, BS 16 juli 2025;
- Ontwerp van Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2010 tot uitvoering van het decreet van 10 december 2010 betreffende de private arbeidsbemiddeling, wat betreft de gedragscode uitzendactiviteiten, en het besluit van de Vlaamse Regering van 7 december 2018 houdende uitvoering van de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers, wat betreft de zorgvuldigheidsplicht bij ketenaansprakelijkheid.
Dit bericht delen: